Το Απέρι είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά του νησιού της Καρπάθου. Ανήκει στην Περιφερειακή Ενότητα Καρπάθου της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Απέχει 8 χλμ από την πόλη της Καρπάθου. Μαζί με τους οικισμούς Μερτώνα και Κατώδιο και τις παραλίες Κυρά-Παναγιά, Κάτω Λάκκος και Αχάτα, αποτελούν την Τοπική Κοινότητα Απερίου του Δήμου Καρπάθου.

Επίσης το μικρό αγροτικό χωριό Πυλές και η πόλη της Καρπάθου, δημιουργήθηκαν κατεξοχήν από κατοίκους του Απερίου.

Στο Απέρι υπάρχουν οι βοτσαλωτές παραλίες της Αχάτας, της Κυρά-Παναγιάς, του Κάτω Λάκκου και του Μακρύ Γιαλού. Στο βορειοανατολικό τμήμα της Τοπικής Κοινότητας, το τοπίο χαρακτηρίζεται από άγρια και ψηλά δασωμένα βουνά με θέα στο Καρπάθιο Πέλαγος

Ιστορία

Το χωριό ήταν αρχικά κτισμένο στην κορυφή του βουνού Κoράκι, όπου υπάρχουν και λείψανα του κάστρου που προφύλασσε το χωριό από τους πειρατές. Μετά από σημάδια που φανέρωσε, σύμφωνα με την παράδοση, η Παναγία, το χωριό κατέβηκε από την κορυφή στους πρόποδες του βουνού κι έπειτα επεκτάθηκε σε ολόκληρη την κοιλάδα. Το Απέρι ήταν πρωτεύουσα του νησιού μέχρι το 1892, οπότε αυτή μεταφέρθηκε στα Πηγάδια, τη σημερινή πόλη της Καρπάθου, με πρωτοβουλία του τότε Οθωμανού Καϊμακάμη Οχανές Φερίτ Εφέντη, Αρμενικής καταγωγής. Στα 1815 αποκόπηκε από το Απέρι το γειτονικό χωριό Βωλάδα, η οποία αποτελούσε ως τότε τμήμα του. Στις 11 Οκτωβρίου του 1944, όταν οι Ιταλοί αποικιοκράτες συνθηκολόγησαν και παραδόθηκαν στους επαναστατημένους Καρπαθίους, υψώθηκε στο Απέρι μετά από χρόνια η ελληνική σημαία και τελέσθηκε πανηγυρική δοξολογία για τη λήξη των επαναστατικών γεγονότων στα οποία πρωτοστάτησαν οι Μενετιάτες και οι Αρκασιώτες.

Το Απέρι μέχρι το 1998 αποτελούσε αυτοδιοίκητη Κοινότητα. Σήμερα εξακολουθεί να είναι η έδρα της Μητρόπολης Καρπάθου και Κάσου.

Το Απέρι σήμερα

Σήμερα το χωριό διατηρεί νωπές τις μνήμες από την εποχή που ήταν πρωτεύουσα του νησιού. Αποτελείται από επτά μεγάλες συνοικίες, που χωρίζονται μεταξύ τους από έναν εποχικό χείμαρρο. Από ψηλά, μοιάζει με περιστέρι με ανοιχτά φτερά. Παρά την έκταση του χωριού, ο πληθυσμός έχει μειωθεί αισθητά λόγω της μετανάστευσης. Έτσι, από τις αρχές του περασμένου αιώνα που είχε 1.140 κατοίκους, το 2001 έφτασε να έχει μόλις 470 κατοίκους. Αυτό οφείλεται κυρίως στη μετανάστευση και στη μικρή απόσταση μεταξύ του χωριού και της πόλης της Καρπάθου (8 χλμ). Ευτυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια, μερικοί ξενιτεμένοι Απερίτες επαναπατρίζονται και εγκαθίστανται στο χωριό τους. Σήμερα με βάση ανεπίσημα στοιχεία κατοικείται από 350 περίπου μόνιμους κατοίκους, συμπεριλαμβανομένων και μερικών αλλοδαπών οικογενειών που ζουν και εργάζονται στο χωριό. Αξιοθέατο αποτελούν οι πολλές πηγές του, όπως η Μέσα Βρύση και η Βρύση του Κυρκαλού, το μεγάλο ιταλικό πετρόκτιστο γεφύρι, το κάστρο στην κορυφή του βουνού καθώς και η Εκκλησία της Θεοτόκου, της Χρυσοπολίτισσας. Η τελευταία κτίστηκε το 1855 και η εικόνα της, που ανάγεται στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, βρέθηκε πριν την έγερση του ναού στη θάλασσα. Σύμφωνα με τον τοπικό θρύλο, ο ψαράς που την εντόπισε, νομίζοντας ότι πρόκειται για ένα απλό κομμάτι ξύλου, την κάρφωσε με ένα τσεκούρι για να την φέρει κοντά του. Αμέσως από το πρόσωπο της Θεοτόκου άρχισε να ρέει αίμα, το οποίο χρωμάτισε κόκκινο το νερό. Η χαρακιά στην εικόνα είναι ορατή ακόμη και σήμερα.

Στο Απέρι υπάρχουν 2 παραδοσιακά καφενεία, ένα καφενείο-ταβέρνα κι ένα φαρμακείο. Οι Απερίτες που κατοικούν στο Απέρι προσπαθούν να διατηρούν πιστά τα έθιμα του χωριού τους. Μερικά από τα έθιμα που γίνονται μόνο στο Απέρι είναι οι Γίλλες (γλέντι αφιερωμένο στα νεογέννητα και στα ζευγάρια που παντρεύτηκαν στο χωριό τον περασμένο χρόνο), ο Κλήδωνας (πανάρχαιο έθιμο και μέσο μαντικής για τις κοπέλες που αναζητούν τον άνδρα που θα παντρευτούν, βασίζεται στο αμίλητο νερό), η παραδοσιακή Καθαροδευτέρα και Πρωτομαγιά στην εξοχή του Μερτώνα κ.α.

.